Hermes 64

Tijdsmeting en tijdservaring in de middeleeuwen - Maarten Van Dyck

“Het leven vlucht en blijft niet staan”: de humanisten ontdekken de Pijl van de Tijd - André De Laet

Évaluer la maitrise de la temporalité historienne en classe du secondaire - Gaël Pirard

Wereldgeschiedenis vanuit Europees perspectief - Harry Jansen

Tijd voor jezelf. Het ontstaan van het moderne zelf, 1750-1850 - Elwin Hofman

De standplaatsgebondenheid van historici: historiografische debatten over de oorzaken van de Eerste Wereldoorlog – Jolien Gijbels, Koen Lagae en Karel Van Nieuwenhuyse

De Industriële Revolutie en de ordening en beleving van tijd - Robrecht Declercq en Eric Vanhaute

Historisch tijdsbesef bij kinderen van 6 tot 12 jaar - Marjan de Groot-Reuvekamp

Overzicht recensies

Ex Situ

Ex situ is een driemaandelijks tijdschrift dat archeologie op een boeiende en vooral toegankelijke manier wil presenteren aan een breed publiek. Ex situ biedt een zicht op archeologie in Vlaanderen, met een waaier van korte en lange reportages, opiniestukken en fotoverslagen. Via toegankelijke teksten, kwaliteitsfotografie en een mooie verpakking wil het een schakel vormen tussen onderzoekers en lezers. De focus ligt op archeologisch onderzoek in Vlaanderen, maar ook aan Vlaamse vorsers in het buitenland besteedt Ex situ aandacht.

Zowel de website als het tijdschrift bevat regelmatig bruikbare info voor leraren geschiedenis. Het tijdschrift is bovendien gratis (10 euro per jaar om per post het tijdschrift te ontvangen).

Inca Dress Code

Het Koninklijk Museum voor Kunst en Geschiedenis in het Jubelpark start in het najaar de tijdelijke tentoonstelling Inca Dress Code van 23 november 2018 tot 24 maart 2019. Ongeveer 200 voorwerpen uit de eigen museumcollectie, uit het Linden Museum van Stuttgart, het MAS in Antwerpen en uit Belgische privéverzamelingen worden tentoongesteld rond het thema textiel van de Andesculturen.

De tentoonstelling geeft de bezoeker de kans om de verfijning en beheersing van de weefkunst te bewonderen, naast de kleurenpracht van textiel en pluimen, evenals schitterende sieraden in goud, zilver en schelp. Het is een uitgelezen kans om de weefkunst, de complexiteit van de motieven en de uiteenlopende en tot vandaag stralende kleuren van de stoffen en veren te ontdekken en te bewonderen. Terwijl u hun garderobe ontdekt (schoenen, kleren, hoofddeksels en juwelen) leert u ook de mensen zelf kennen in hun dagelijkse leven. Bewonder de unieke stukken van uitzonderlijke kwaliteit en met een ongeziene kleurenpracht, naast ongeziene voorbeelden van edelsmeedkunst.

Meer informatie vindt u op de website van het museum.

Pure Rubens

Tot 13 januari loopt de tentoonstelling 'Pure Rubens'. De tentoonstelling 'Pure Rubens' toont het grootste overzicht van Rubens' olieverfschetsen dat in de afgelopen 65 jaar is getoond. In de olieverfschetsen is de briljante toets van de meester zelf altijd aanwezig.

Museum Boijmans Van Beuningen bezit een zeer belangrijke collectie olieverfschetsen van Rubens. De verzameling is uniek voor Nederland en behoort tot de allerbeste ter wereld. 'Pure Rubens' toont de schilders ongekende verbeeldingskracht: het vermogen om steeds op andere manieren verhalen te vertellen, waarbij je als bezoeker wordt meegenomen en ondergedompeld. Museum Boijmans Van Beuningen en het Museo Nacional del Prado in Madrid werkten samen om de mooiste werken bijeen te brengen. Ze tonen de hand van de meester in al zijn facetten en verraden zijn temperament: gretig, levendig, barok.

Meer informatie vindt u op de website van het museum.

100 jaar Wapenstilstand. De erfenis van 14-18

Het Vredescentrum van de Provincie en Stad Antwerpen vzw organiseert in het najaar allerlei activiteiten rond het 100-jarige jubileum van het einde van de Eerste Wereldoorlog. 

De Groote Oorlog komt onder andere aan bod in historische lezingen, een boekpresentatie, een theatervoorstelling, een debat en poëzievoordrachten.

Meer informatie vindt u op de website.

Nascholingen KU Leuven

• 14 november 2018 Vooravondlezing Brigitte Meijns - “Feodaliteit. Het F-woord van de huidige mediëvistiek
• 16 januari 2019 Vooravondlezing Violet Soen - “Geschiedenis is een werkwoord. De historische methode herbekeken
• 23 april 2019 Studiedag “Hoe terugkijken op het koloniale verleden? Studiedag over het nieuw geopende Koninklijk Museum voor Midden-Afrika

Meer informatie vindt u op de website.

Dag van de Belgische Migratiegeschiedenis

De KULeuven en Kadoc organiseren op 6 oktober 2018 een nascholing rond migratiegeschiedenis met de volgende onderwerpen:

• Naoorlogse Migratie 
• Vluchtelingen 
• Migratie en Klasse 
• Rondetafelgesprek over Migratie en Migratiegeschiedenis in het onderwijs 

Meer informatie vindt u op de website. 

Historisch denken

Didactische gids voor een brede blik in geschiedenisonderwijs

Nieuw deel in de reeks historisch denken, voor geschiedenisonderwijs: Eurocentrisch denken voorbij.

Eurocentrisch denken voorbij is een aanrader voor geschiedenisleerkrachten en historici en al wie geïnteresseerd is in de relatie tussen Westerse en niet-Westerse geschiedenis en in denken over cultuur en cultuurverschillen.

Meer info hier.

Eindtermen geschiedenis

Nieuwe eindtermen geschiedenis: voorstel op volgende link: 

https://www.onderwijsdoelen.be/secundair-onderwijs

Nascholingen Archief voor Onderwijs

In het najaar van 2018 organiseert Het Archief voor Onderwijs opnieuw een reeks regionale vormingsdagen samen met het Departement Onderwijs. Tijdens gratis workshops maken leerkrachten en pedagogische begeleiders kennis met hun online platform en de manieren waarop ze het beschikbare beeld en geluid kunnen inzetten in de klas. Nieuw in deze reeks is dat je onze workshops nu kan combineren met een introductie tot KlasCement. 

Zie https://viaa.be/nl/nieuw-item/2018/5/vormingskalender-het-archief-voor-onderwijs-najaar-2018

Wie is je favoriete wetenschapscommunicator?

Dit zijn de twintig wetenschappers of teams die er vorig jaar het best in slaagden om hun onderzoek naar het brede publiek te brengen. Op 27 november worden ze in Brussel gehuldigd, maar intussen kan je onderaan deze pagina de Eos Publieksfavoriet kiezen. Je kan stemmen tot en met zondag 25 november.

Karel, onze voorzitter is ook van de partij! 

https://www.eoswetenschap.eu/publieksfavoriet2018

De tentoonstelling Brussel, november 1918. Van oorlog naar vrede?

De tentoonstelling Brussel, november 1918. Van oorlog naar vrede? opent woensdag 26 september haar deuren in het BELvue museum te Brussel. Deze tentoonstelling dompelt u onder in het turbulente Brussel van 1918. Aan de hand van foto’s, historische documenten en archieffilms wordt een licht geworpen op de gezondheidsproblemen, de ontvangst van vluchtelingen en de terugkeer van soldaten en bannelingen.

Meer informatie vindt u op de website van museum.

beeldkraken.nl

Deze website is gebaseerd op de collectie van de Atlas van Stolk. Het is vooral Nederlandse geschiedenis, maar toch ook bruikbaar voor de Vlaamse geschiedenislessen.

"De Atlas van Stolk is een omvangrijke collectie van historische beelden die vooral de Nederlandse geschiedenis omvat. Het is de basis geworden voor beeldkraken.nl een site die leerlingen op weg helpt om beelden kritisch te analyseren. De focus ligt op Nederland maar heel wat beelden kunnen ook een plaats krijgen in Vlaamse geschiedenislessen."

Omgaan met controverse in de klas

Hoe moet je reageren op heftige of haatdragende uitspraken? Hoe geef je les over gevoelige thema’s in het leerplan? Hoe ontmijn je polarisatie? Hoe voer je gesprekken over controversiële onderwerpen zonder dat de klas opvliegt? Maarten Van Alstein is als onderzoeker verbonden aan het Vlaams Vredesinstituut, een onafhankelijke instelling voor vredesstudies bij het Vlaams Parlement. Hij zoekt antwoorden op deze vragen en geeft richtingwijzers en tips over het aangaan van moeilijke gesprekken en het bewerkstelligen van een open en democratisch gespreksklimaat.

https://www.pelckmanspro.be/omgaan-met-conflict-en-polarisatie-in-de-klas.html

Voor de mannen

In de driedelige documentaire Voor de mannen praat Xavier Taveirne met de eerste generaties mannen die zich in Vlaanderen durfden te outen als homo.

Aflevering 1: 1940-1970
“Ze moesten ze allemaal doodschieten.”
In de eerste aflevering komen de homo’s aan het woord die opgroeiden in het katholieke Vlaanderen van na de oorlog. Seks was voor iedereen taboe, en als er al over homoseksualiteit werd gesproken, dan had men het over ‘jeanetten’. Ook de kerk was heel repressief.

Aflevering 2: 1970-1980

De wilde jaren zeventig waren ook voor de homogemeenschap de jaren van seksuele bevrijding en maatschappelijke veranderingen.

Aflevering 3: 1980-1995
“Het was een slachtpartij, ongehoord.”
Voor de homogemeenschap werden de jaren tachtig overschaduwd door de opkomst van een nieuwe, dodelijke ziekte: aids.

Zie ook de website van canvas.

De afleveringen kan men herbekijken op vrtnu/a- z

Andere tijden in de klas

Oorlogen, bewegingen en opstanden. Belangrijke gebeurtenissen uit de hedendaagse geschiedenis bewerkt uit Andere Tijden, speciaal voor gebruik in de klas.

Andere tijden, het Nederlands televisieprogramma van o.a. VPRO, bundelt een aantal afleveringen voor het middelbaar onderwijs.

Meer informatie vindt u op de website.

Smithsonian

De website van één der grootste musea in de wereld biedt online lessen en heel wat bronnenmateriaal voor leraren geschiedenis. 

De website

Rogier van der Weyden ontsluierd

In de zomer van 2018 werd De bewening van Christus, (c. 1460-1464) van Rogier van der Weyden voor de ogen van de bezoekers in het Mauritshuis gerestaureerd. Dit gebeurde in een tijdelijk atelier in de tentoonstellingszaal. 

De bewening is het oudste schilderij in het Mauritshuis en het enige werk van de Vlaamse meester in een Nederlands museum. Bezoekers kwamen tijdens de restauratie veel te weten over het technische en kunsthistorische onderzoek naar het schilderij. Bovendien was een zeldzaam bruikleen uit de Galleria degli Uffizi in Florence te zien. Naast het terugbrengen van de prachtige kleuren van het meesterwerk hoopte het Mauritshuis ook meer te weten te komen over het kunstwerk zelf en zijn geschiedenis.

Meer informatie vindt u op de website van het Mauritshuis.

Mummies in Brugge

Deze fascinerende expo bevat 9 menselijke én dierlijke mummies uit het oude Egypte van meer dan 2.000 jaar oud. Daarnaast zijn ook meer dan 200 objecten uit het oude Egypte te zien, waaronder enkele die nog nooit eerder werden tentoongesteld. Deze objecten en mummies behoren tot de collectie van het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden (Nederland), dat 1 van de 10 belangrijkste Egyptische verzamelingen ter wereld bezit. Grote infoborden en video’s doorheen de tentoonstelling geven uitleg over de opmerkelijke rituelen van oude Egyptenaren rond de dood en hun rotsvaste geloof in het hiernamaals.

Meer informatie op deze link.

Tentoonstellingen in het Gallo-Romeins Museum van Tongeren

Jaarlijks verwelkomt het museum honderden scholen. Voor leerlingen uit het secundair onderwijs hebben ze een gevarieerd aanbod dat rekening houdt met de uitgangspunten van het vak geschiedenis. Maar er zijn ook aanknopingspunten met de vakoverschrijdende eindtermen.

Jongeren een toffe museumervaring bieden en hen in aanraking brengen met authentieke sporen uit het verleden is de missie van het museum, en vooral ook historisch tijdsbesef en bewustzijn bijbrengen. 

Dat gebeurt op een (inter)actieve manier en in een inspirerende setting. Steeds is er afwisseling in werkvormen. 

Tenzij anders vermeld zijn alle programma’s geschikt voor leerlingen van het ASO, TSO en BSO. De gidsen zorgen ervoor dat hun rondleiding op maat van de groep is. Hier volgen een paar thema’s:

Atuatuca Tungrorum

Op stap met de medicus - Romeinse kruidenwandeling

Bij de Gallo-Romeinen

Archeoloog Bob de Graver vertelt

Tijdreis

Stonehenge - Als stenen konden spreken

Casa Romana - Rondleiding voor blinden en slechtzienden